Ressources numériques en sciences humaines et sociales OpenEdition Nos plateformes OpenEdition Books OpenEdition Journals Hypothèses Calenda Bibliothèques OpenEdition Freemium Suivez-nous

Qui et quae sumus?

Si vous voulez en savoir un peu plus sur les membres “historiques” du CLIO et sur celles et ceux qui contribuent à rendre ce cercle possible, par leur présence assidue et/ou par leur participation à l’animation de conventicula, voici leurs présentations en quelques mots et images!

Séverine Clément-Tarantino (Latine Severina)

Circulum Latinum Insulensem condidi mense Novembri 2019 apud Universitatem Lille (Insulae). Magistris “GrecoLatinoVivo” hoc consilium me debere puto: nam postquam primo “Lilio” interfui Florentiae vere 2019, non potui facere quin Latine scribere et loqui pergerem. Vita mea – ut Latinae linguae studiosae linguam Latinam docentis – omnino tunc mutata est: quasi denuo sciebam quomodo vitam agerem et cur officium meum agerem! Vt ipsa velociter proficerem, non meliorem modum inveni nisi hoc: circulum Latinum Insulae instituere. Propter coronavirus, hic Circulus in rete citius se transtulit: evenit tum ut participes ex diversis regionibus convenirent; quod tam jucundum est visum omnibus ut posthac rationem conveniendi non mutaverimus (quamquam et praesentes nonnumquam nos videmus). Aliis autem scholis interfui et adhuc, cum per negotia licet, interesse soleo. Felix enim sodalis sum et gregis qui “Lupercal” nominatur et Collegii Latinitatis. Apud Universitatem Lille, complures collegae rationi docendi vivae operam damus inter inceptum quod “AGLAE” vocatur (“Autour du Latin et du Grec Actif: Expérimentations”). 

Describere vix possum quantum Circulus noster et omnes sodales in eo mihi jam adtulerint. Spero et amicitias et conventicula nostra diu victura.

Océane Puche

Quoad longissime potest mens respicere spatium praeteriti temporis et studiorum meorum, credo me semper Latine vertere realia hodierna et quasdam sententias cupivisse. Nonne hoc ipsum omnes discipuli*ae rogant cum Latinam linguam discere incipiunt? “Magistra, potesne tu ipsa Latine loqui?”

Hoc votum meum, ullus magistrorum*arum a quibus sum docta nec satisfecit nec etiam consideravit adeo ut ipsum natum quasi mortuum sit.
Annis actis, magistra Latinae linguae facta sum et solum legendo Latinos textus fructa sum etiam si quando transtuli per iocum quasdam res quae mihi perplacebant.

Tandem venit Severina quae rationes vivas Latinam linguam docendi iam invenerat ! Me monuit ut Roberti Carfanei scholae retiali adessem et ab imo pectore commota sum.

Ex illo tempore, idem Latinam linguam docere volui et eis novis modis uti. Nunc non possum alio modo agere scholas meas.
Itaque duas sessiones Circuli Latini Insulensis libenter sequor !

Vivat latina lingua rediviva!!!

[FR]

Aussi loin que j’arrive à remonter dans mes souvenirs estudiantins, je crois que j’ai toujours eu le désir de m’exprimer et de dire des choses de mon quotidien en latin (mais n’est-ce pas le cas de tous nos élèves qui nous demandent “mais, vous pouvez parler latin?!”) Et je crois bien que ce désir n’a trouvé écho nulle part chez mes professeur-e-s d’alors de sorte qu’il a presque été tué dans l’œuf.

Des années ont passé, je suis devenue enseignante et je me suis contentée de ma connaissance passive de cette langue tout en m’amusant un peu et en cherchant à traduire, par goût de l’humour potache, des expressions ou des realia. Et puis il y a eu le premier confinement et mon amie Séverine, qui m’a parlé de cette nouvelle manière d’enseigner le latin… la pédagogie active. Elle m’a invitée à assister à un séminaire en ligne de la Schola Humanistica et j’ai connu ma révolution copernicienne en écoutant Roberto Carfagni. À partir de ce moment-là, j’ai voulu moi-même me former et apprendre à parler et à enseigner le latin de cette façon. J’ai d’ailleurs commencé à appliquer ces nouveaux outils en classe et mes élèves sont convaincus et ravis !

Je suis désormais mordue et suis assidûment deux des trois cercles de CLIO.

Vivat latina lingua rediviva!

Valentin Pion (sive Valentīnus)

Munere magistrī fungor in scholā secundā inter Velaunodunum et Aurelianum sita, in quā nōn solum Gallicam, verum etiam Latinam linguam doceō. Unō abhinc annō, incepī colloqui cum sodalibus consocietātis nomine CLIO. Fit etiam ut aliquotiens ductor sessiōnum sīm. Scholīs aestīvīs latinīs graecīsque interfuī, in quibus mihi contigit ut amīcitiam iungere possem cum hominibus ratiōnibus vivīs faventibus. Hīs methodīs docēre conor in scholī, ne discipulōs linguae latinae taedeat. Proximīs annīs, facultātem Latīne loquendi, quin etiam Graecē, firmāre velim. Hōc annō, colloquium hebdomadālem de Epistulīs Moralibus ad Lūcīlium proponemus apud consocietātem nostram, quō in colloquiō lectiōnes faciliōres lectu factās adhibebimus antequam ad disputatiōnem philosophicam veniāmus. Tamen, sinē dubiō licebit omnēs participes huius sessionis duct.ores.rices fie`ri, ut mos est in consocietāte nostrā, ubi alternīs vicibus munera funguntur.

Amélie Boiret (sive Amelia Minor)

Amelia vocor (cognomine “Minor” quia altera Amelia est “Maior”), discipula sum. Multos iam annos linguis antiquis studeo; quas coepi tamen vivis rationibus colere cum Stephanus consodalis me adhortatus est apud Pipiatorium (sive “Twitter”) ut CLIO consocietatem peterem. Quod feci (et id optime) quoniam unaquaque septimana optimis sapientissimisque consodalibus occurrere soleo, quibuscum mihi licet non solum plurima ad linguam latinam graecamque pertinentes discere, sed etiam saepissime jocari, ridere jucundumque tempus agere. Et gregis linguae latinae et gregis graecae pars sum. Magni enim habeo linguas antiquas discere secundum vivas rationes, quo facilius textus legam utque latina et graeca linguae mihi vere vivae fiant. Si vis et tu conventiculis latinis vel conventiculis graecis interesse, noli cunctari!

Beatrice Lietz (sive Beatrix)

Salvete sodales optimi, amicae et amici latinitatis vivae !

Beatrix nominor et Itala sum origine. Nata sum in pulcherrima urbe totius orbis terrarum, hoc est in illa Neapoli in meridionale parte Italiae sita, in ea regione quae Campania felix nuncupatur. Inde ab infantia, fabulas, litteras historiamque maxime amavi, sed primum linguam latinam et graecam in lycaeo didici. Neapoli studui, in hoc lycaeo italice “classico” appellato, quia praecipue studia humanitatis ibi coluntur.

Lycaeo completo, Lares transtuli in clarissimam urbem Pisanorum ut in universitate litteris rebusque gestis antiquis studerem. Et ibi tempus iucundissimum egi inter sodales et magistros peritissimos. Investigare coepi religiones antiquas, quod mihi valde placuit. Tum rursus Lares transtuli ut thesin doctoralem scriberem.

Lutetiam veni, ubi dissertationem doctoralem complevi de cultu deorum in provincia Sicilia liberae Rei publicae romanae temporibus. Hic quoque magistra linguae latinae et graecae facta sum. Et abhinc duobus annis colloquium aliquod de ratione docendi mihi feliciter aperuit illam rationem vivam, quam amamus, et maxima beneficia sua, qua de causa cum circulo hoc iucundissimo quem CLIO appellamus me iunxi (si amplius vis comperire de hac conversione, hoc potes facere in sito meo retiale, francogallice instructo).

Nunc versor in parva sed clariore urbe Fontis Bleaudi nominata (vulgo Fontainebleau), Lutetiae proxima. Docere pergo linguas classicas in schola secundaria, sed etiam historiam graecam et latinam in universitate, quod me maxime delectat. Et semper dico discipulis meis in historia antiquitatis versatis eis necessarium esse antiquas linguas discere… et quam facile hoc sit rationis vivae gratia !

Curate ut valeatis !

Steven Barrault

Ego sum Stephanus, linguae gallicae et graecae latinaeque in Universitate Divionensi (vulgo “Dijon”) studeo et prope eam habito. Etenim multos jam annos linguam latinam modo activo lego ac loquor; multa in libro cujus nomen Lingua Latina per se Illustrata didici. Nam fere eodem tempore, circulum (CLIO) inveni quod multum me audiendo, scribendo, legendo loquendoque adjuvit. Primum tantum pauca verba intellexi. Hodie vero latine sine magna difficultate loqui possum (saltem alios loquentes scribentesque facilius quam antea, cum tantum textus verterem, intellegere possum). Meo animo, CLIO optimus circulus est omnibus qui alio modo ad latinitatem perveniendam se exercere volunt. Mites sunt qui greges ducunt (i.e ductores ac ductrices) ac gradatim, aliorum patientiae gratia, meliores sine anxietate fimus.

Charles Lièvre (Latine Carolus, ἑλληνιστὶ Κάρολος)

[LAT]

Litterarum classicarum magistri munere fungor in lyceo prope Rotomagum sito. Illud enim a pueritia magni mea interest, ut fabulas mythologicas, quas Latinae linguae magistra mihi narrabat, antiquorumque gesta legam atque origini linguae meae studeam. Atqui exspectationes meae deceptae saepe sunt, quotiens glossario relicto Latinos Graecosque textus sponte mea intellegere volebam.

Duobus abhinc annis, in retialibus conventiculis consocietatis CLIO nominatae, mihi contigit ut vivis rationibus non solum auctorum vel auctricum verba legerem, sed etiam sententias melius perciperem, id est facilius textus sentirem.

Nam unaquaque septimana, cum sodalibus carissimis occurro modo auditor, tum sessionum ductor, mihi perplacet Latine vel Graece colloqui de multis litterariis grammaticalibusque quaestionibus, quae tractantur in textibus aut imaginibus. Certe enim nos, delectatione semper affecti/ae, tantis variis modis una discimus, ut gradatim progressus aestimabiles faciamus.

Sic vero hae Latini Circuli sessiones, Graecae Officinae quoque, maximi a me putantur ! Quae sine ullo dubio litterarum antiquarum usum meum converterunt atque docendi consuetudines alte moverunt.

[GR]

Τὰ παλαιὰ γράμματα διδάσκω ἐν τῷ λυκείῳ τῷ ἐγγὺς τῆς πόλεως Ῥοτομάγου (Γαλλιστὶ Rouen) κειμένῳ. Πολὺ γάρ ἐκ τῆς παιδικῆς ἡλικίας μοι διαφέρει ἀναγιγνώσκειν μὲν τούς τε μῦθους, οὕς ἡ τῆς Ῥωμαικῆς γλώττης διδάσκαλός μοι διηγεῖτο, καὶ τὰ τῶν παλαιῶν πεπραγμένα, μανθάνειν δὲ τὴν γένεσιν τῆς ἐμῆς γλώττης. Ὅμως ἐγὼ πολλάκις ἐλπίδας ἐμαυτὸν ἔψευσα, ὅτε ἄνευ τοῦ λεξικοῦ τὰ τῶν Ῥωμαίων ἢ Ἑλλήνων ῥήματα ἀπ ́ἐμαυτοῦ καταλαμβάνειν βουληθείην.

Ἔτος δὲ τοδ ́ἤδη δεύτερον, ἐν ταῖς διὰ δίκτυον συνόδοις τῆς κοινωνίας CLIO ὀνομαζομένης, συνήβη με ἰδεῖν διὰ τῶν ζώντων ὁδῶν οὐ μόνον τῶν συγγραφέων ῥήματα ἀναγιγνώσκοντα, ἀλλὰ καὶ τούτων διάνοιαν ἄμεινον καταλαμβάνοντα, ἴσως ῥᾷον τὰ ὕφη αἰσθανόμενον.

Ἐκάστης γὰρ ἑβδομάδος, ἐπειδὰν τοῖς φιλτάτοις ἑταίροις ἀπαντήσω τοτὲ μὲν ἀκούων, τοτὲ δὲ συνόδους ἡγούμενος, μοι ἀρέσκει τὸ ῥωμαιστὶ ἢ ἑλληνιστὶ διαλέγεσθαι περὶ τῶν γραμματικῶν ζητημάτων οἳ πραγματεύονται ἐν τοῖς ὕφεσιν ἢ ταῖς εἰκόσιν. Ἡμεῖς γε οὖν ἡδονὴν ἀεὶ ἔχοντες τοσούτοις ποικίλοις τρόποις ὁμοῦ μανθάνομεν, ὥστε βαθμηδὸν ἄξιαν ἐπίδοσιν λαμβάνομεν.

Οὕτω δὴ ταύτας τὰς τοῦ Ῥωμαικοῦ Κύκλου συνόδους, τοῦ ἑλληνικοῦ Ἐργαστηρίου καί, πλείστου ποιοῦμαι· Αὗται γὰρ ἀναμφισβητήτως τὴν τῶν παλαιῶν γραμμάτων χρείαν μου μετέστρεψάν τε καὶ τὴν παιδαγωγικὴν πρᾶξιν βαθέως ἐκίνησαν.

Fanny Maréchal (sive Φαννί)

Φαννί (ἢ Φαννία) εἰμι, Fanny vocor. Je suis doctorante à l’Université de Lille où j’enseigne également le grec ancien.

Ma passion pour les langues anciennes a commencé dès le berceau et s’est cristallisée avec Homère. Lire le grec ancien a été le rêve qui m’a poussée à entreprendre mes études de lettres classiques. J’ai ensuite eu la chance de croiser des enseignant.e.s elles-mêmes et eux-mêmes passionné.e.s, qui ont fait résonner ces langues en moi, et m’ont donné envie de les faire vivre à mon tour.

À mes heures perdues, je m’aventure à travers le monde. Lors de ces voyages, je prends plaisir à découvrir la vie, l’histoire (et la cuisine !) locales, mais surtout les langues des gens qui m’accueillent ou dont je croise la route. Apprendre à parler le latin et le grec, c’est un voyage à travers le temps, mais c’est aussi un challenge et un jeu. Avec mes sodales du CLIO, j’apprends, je lis, je voyage aussi, je ris et je m’amuse beaucoup !

Amélie Leroy (sive Amelia)

Enseignante certifiée de Lettres classiques depuis 2003 dans l’académie d’Amiens puis de Lille, j’ai à cœur de maintenir l’enseignement du Latin et du Grec dans les établissements où je suis affectée, en renouvelant mes pratiques pédagogiques et en les adaptant aux divers publics qui me sont confiés. Dès les premiers cours que j’ai assurés, m’est apparu qu’il me fallait, aussi, entretenir la flamme de mon intérêt pour ces deux langues par des lectures renouvelées et diversifiées, si je ne voulais pas perdre le sens de ce que je fais avec les élèves et les familles. C’est dans ces chemins de traverse et grâce à des formations dispensées par et en dehors de l’Éducation Nationale, que j’ai fait la rencontre d’autres enseignants qui se posaient les mêmes questions que moi et qui partageaient leurs pratiques, leurs outils, leurs astuces. Le Circulus Latinus Insulensis Online est LA rencontre qui a tout changé. J’y apprends comment mettre en pratique les méthodes dites actives en classe. Cette association entretient et vivifie ma pratique des langues anciennes, régulièrement et méthodiquement.